Cần chính sách bảo vệ cần lao làm phòng gia đình

Tại buổi hội thảo công bố kết quả nghiên cứu Tình hình LĐGVGĐ tại Việt Nam từ năm 2007 đến nay do trọng điểm nghiên cứu giới, nhà và phát triển cộng đồng (GFCD) tổ chức thì thu nhập của LĐGVGĐ hiện nay khá ổn định và không thấp hơn các ngành khác (ngả nghiêng từ 2,8 đến 3,5 triệu đồng/tháng). Tuy được hưởng mức lương cao nhưng LĐGVGĐ đang phải chịu rất nhiều thiệt thòi như bị gia chủ mắng chửi, đánh đập, bị lạm dụng tình dục, làm việc quá 8 tiếng/ngày, không được đóng bảo hiểm y tế, bảo hiểm tầng lớp. Cụ thể: Chỉ hơn 30% LĐGVGĐ có thỏa thuận về thời kì, 61% LĐGVGĐ phải làm quá 8 tiếng/ngày; 20,2% thẳng băng bị mắng chửi; 2,4% người giúp việc nhà bị đánh đập, đẩy ngã; 16% gặp nguy cơ bị lạm dụng tình dục. Chỉ có 22,2% số LĐGVGĐ có bảo hiểm y tế (bảo hiểm y tế theo người nghèo) và chỉ có 0,8 % gia chủ mua bảo hiểm y tế cho LĐGVGĐ vì lao động gắn bó từ 7-8 năm, có tới 72,3% LĐGVGĐ không nắm được quyền và bổn phận mà họ có thể có…

Cũng theo kết quả nghiên cứu, có hơn 91% số hợp đồng lao động chỉ thỏa thuận bằng miệng, không có hiệp đồng lao động bằng văn bản, chính bởi thế, khi xảy ra vỡ, hư hỏng đồ đạc hay tài sản của gia chủ bị mất trộm, đã phát sinh nhiều khó khăn trong cách giải quyết cho cả hai phía. Ngoài ra vì không có hiệp đồng nên nhiều chủ dùng cần lao coi o-sin gia đình như kẻ ăn, đứa ở và tự cho tôi quyền đánh đập, chửi mắng. Bên cạnh đó, việc không có giao kèo cần lao với những thỏa thuận cụ thể về quyền lợi, trách nhiệm của người sử dụng lao động và người lao động cũng là duyên cớ dẫn đến vấn đề người cần lao có thể tự tiện nghỉ việc, tự ý đòi tăng lương cũng như Tình hình người dùng tự tiện cho cần lao nghỉ khi không chấp nhận.

Cũng tại buổi hội thảo, một vấn đề đáng lưu tâm được đặt ra là việc quản lý LĐGVGĐ tại địa phương. Theo nghiên cứu, có tới gần 70% người sử dụng cần lao và người cần lao chưa đăng ký lưu trú với chính quyền địa phương nơi làm việc với nhiều lý do khác nhau. Vì vậy mới xảy ra tình trạng địa phương nơi người cần lao sinh sống không nắm được họ đi đâu, làm gì. Còn địa phương nơi người cần lao đến làm việc không biết được số lượng LĐGVGĐ trên địa bàn là bao lăm. Đã đến lúc cần quy định rõ cá nhân chủ nghĩa, bộ phận nào ở phường, xã chịu nghĩa vụ về công tác khai báo, đăng ký LĐGVGĐ. Bên cạnh đó, cần đưa nội dung thống kê LĐGVGĐ vào biểu mẫu thống kê các cấp, song song khuyến khích tổ dân phố tham gia theo dõi, quản lý việc dùng LĐGVGĐ tại địa bàn.

Bà Ngô Thị Ngọc Anh, Giám đốc trọng điểm GFCD cho biết, với đặc trưng là nữ giới, xuất thân từ nông thôn, môi trường cần lao lại diễn ra trong phạm vi nhỏ nên LĐGVGĐ có nguy cơ gặp phải những rủi ro như bị bạo lực, bạc đãi, phá quấy tình dục. Tình hình này đang ở mức báo động. Thực tiễn này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có sự quản lý lao động giup viec gia dinh và truyền thông phổ quát tri thức luật pháp cho cộng đồng, đảm bảo an toàn nghề cho họ. Trung tâm GFCD cũng khuyến nghị, cần có nghị định của Chính phủ hướng dẫn chi tiết những Thực trạng liên hệ đến giúp việc nhà trong Bộ Luật lao động, xây dựng và ban hành các chính sách khuyến khích và hỗ trợ phát triển, tăng cường quản lý cũng như tạo dịp cho người giúp việc nhà gia đình được tham dự vào các tổ chức đại diện.

Ông Phạm Minh Huân, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB và XH cho rằng, kết quả và những khuyến nghị của dự án nghiên cứu sẽ là cứ để Chính phủ có những nghị định, quy định chi tiết nhằm quản lý tốt hơn về vấn đề này. Ông Huân cũng nhận: Một bộ phận nguoi giup viec và tầng lớp chưa nhận thức đúng về Tình hình này. Cơ quan quản lý cũng chưa làm tròn bổn phận giám sát, quản lý. Thời kì tới cần phải hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, đẩy mạnh việc thanh, soát. Đồng thời đẩy mạnh truyền thông để nâng cao nhận thức của LĐGVGĐ, xã hội và người sử dụng lao động. Bên cạnh đó cần xem GVGĐ là một nghề, đưa O sin gia đình đi đào tạo, cấp chứng chỉ nghề và cần đối với họ bình đẳng như người lao động khác.